De mens is een slechte belegger

23 februari 2023 - 07:00u

Menselijk gedrag wordt ten diepste niet bepaald door ratio. Iets wat dagelijks wordt gedemonstreerd op de IEX forums door de constante stroom van emotionele uitbarstingen van beleggers. 

Zo is er het pijnlijke verschijnsel van de lynchmobs die zich vormen op de forums tegen andersdenkenden. Terwijl veelal juist beleggers die onafhankelijk nadenken en niet meehobbelen met de meute de meest waardevolle info over een fonds hebben. 

Kortom, de eigen psyche zit veel beleggers in de weg. Dat is een van de redenen dat er zoveel slechte beleggers zijn. Zo verliest zeven van de tien particuliere beleggers bij de handel in turbo's.

Matthew Kemp, Senior Investments Sales Manager bij vermogensbeheerder LGIM, zette de psychologische barrières voor beleggers op een rijtje. 

De echokamer

Mensen hebben graag dat hun bestaande ideeën bevestigd worden, en dat leidt vaak tot het negeren van belangrijke informatie die hiervan afwijkt. "Dit valt te voorkomen door je routine te veranderen. Bijvoorbeeld actief bearish marktvooruitzichten opzoeken als je normaal een bullish houding hebt." Kemp ziet tegenstrijdige meningen als iets waardevols en mijdt consensusdenken.

De korte termijn

Bij de zogeheten 'recency bias' wordt er te veel gekeken naar de korte en te weinig naar de lange termijn. Deze denkfout heeft al vaak geleid tot het verkopen van aandelen op het slechtst mogelijke moment.

Het optimale moment om in iets te beleggen is vaak direct na een slechte periode, maar er is dan juist een sterke associatie tussen de negatieve recente gebeurtenissen en de desbetreffende beleggingsklasse. Maar degenen die bijvoorbeeld in 2008 het hoofd koel wisten te houden tot eind 2009, plukten daar later duidelijk de vruchten van.

Verliesaversie

De 'verliesaversie'-theorie vertrekt uit de vaststelling dat verlies een grotere emotionele impact heeft dan winst maken. Dat is belangrijk, want hoe meer je kijkt naar je portefeuille, hoe meer je je kan focussen op de risico’s.

Je kunt daardoor te veel belang gaan hechten aan een bepaalde gebeurtenis en de impact ervan op je portefeuille, in plaats van het risico in een langer perspectief te zien van een jaar of langer.

Niet eerlijk zijn

"Beleggers praten veel liever over hun successen dan over hun verliezen", vertelt Kemp. "Als beleggers hun fouten erkennen, kunnen we daarvan leren en onze keuzes hier in de toekomst op aanpassen. Ik wil waarde toevoegen, door onder meer alternatieven aan te bieden op vlakken waar het eerder minder goed ging."

Groepsbias

In 1906 schreef William Summer: "Elke groep koestert zijn eigen trots en ijdelheid, waant zich superieur, bestaat in zijn eigen goddelijkheid en kijkt met minachting naar buitenstaanders." Met andere woorden: we zijn geneigd om de ideeën uit onze eigen groep beter te vinden.

Dat kan bijvoorbeeld de verhitte discussie rondom actieve en passieve strategieën verklaren. Ook al is aangetoond dat de twee strategieën elkaar kunnen complimenteren, sommige beleggers blijven stug in het actieve of passieve kamp zitten.

Het is waarschijnlijk onmogelijk om alle denkfouten te voorkomen, maar als je er bewust van bent, is dat toch al een begin. Of zoals Einstein zei: "De maatstaaf voor intelligentie is het vermogen om te veranderen."