Wat doet de SWIFT-sanctie met de Russen

4 maart 2022 - 10:16u

De sanctie om een flink aantal Russische banken, waaronder de centrale bank, uit het internationale betalingsverkeer te stoten, kan worden gerealiseerd omdat deze betalingen worden georganiseerd door de Belgische onderneming Swift.De sanctie houdt in dat Russen: geen geld kunnen opnemen uit het buitenland en andersom, diverse betaalsystemen en creditcards (Visa, American Express, Apple Pay, Mastercard, PayPal, iDeal) niet kunnen gebruiken, geen internationale bestellingen kunnen plaatsen, geen internationale betalingen kunnen doen en geen valuta's kunnen wisselen. 

Gigantisch netwerk

Swift is uitgegroeid tot een gigantisch systeem met datacenters in diverse landen, waaronder Nederland, waarin vorig jaar gemiddeld 42 miljoen berichten per dag werden verwerkt. Meer dan 1 procent van die berichten zou Russische betalingen betreffen.

Hoe toonaangevend Swift is geworden, blijkt uit de reactie van de Amerikaanse miljardair en vermogensbeheerder Bill Ackman. "Ik zou geen geld willen aanhouden bij een bank die geen toegang meer heeft tot Swift. Als een bank geen geld meer kan overschrijven of ontvangen van andere banken, komt zijn solvabiliteit in gevaar. Mocht ik een Rus zijn, dan haalde ik nu mijn geld van de bank."

Boete risico

En deze sancties werken goed. Banken of bedrijven die deze sanctie over proberen te omzeilen, kunnen een gigantische boete krijgen. Zo kreeg BNP Paribas in 2014 een boete opgelegd van 8,8 miljard dollar voor verboden transacties met, het gesanctioneerde, Iran. Oftewel banken kijken wel uit om een betaling van een paar miljoen door te sturen naar een klant als ze daar later een paar miljard boete voor moeten betalen.

Swift wordt gebruikt door ruim 11.000 financiële instellingen in meer dan 200 landen. Het systeem garandeert een veilige afwikkeling van betalingen tussen internationale financiële partijen. 

DNB

De Nederlandsche Bank heeft vijf vragen en antwoorden over het Swift-systeem op een rij gezet. Wist u bijvoorbeeld dat Swift een particulier bedrijf is, in handen van leden? Geen bank of onderdeel van een centrale bank dus. 

De EU kan Swift dus niet zomaar iets opleggen, maar omdat Swift gevestigd is in België moet het zich aan Europese wetten en (sanctie)regels houden. 

De effecten van uitsluiting

Hoe wordt Rusland hierdoor getroffen? Wanneer een Russische bank geen toegang meer heeft tot Swift, dan kan die bank internationaal geen betalingen meer verrichten of ontvangen voor klanten.

"Die bank heeft geen connectie meer met andere banken in het wereldwijde Swift-netwerk. Ook wordt het handelen in vreemde valuta sterk beperkt. Zo wordt de handel van deze bank sterk gehinderd", aldus DNB. 

En verder?

"Zodra deze sancties ingaan, mogen er geen overboekingen worden uitgevoerd van en naar banken in Rusland. Dit geldt voor iedereen: voor Nederlanders en bedrijven in Nederland, maar uiteraard ook voor de andere landen in de Europese Unie", schrijft DNB.

"Banken en betaalinstellingen in een land dat lid is van de Europese Unie mogen en kunnen deze betaalopdrachten voor hun klanten niet uitvoeren. Ook kunnen ze geen geld ontvangen."