Historisch volatiel oktober: crashmaand

29 september 2018 - 09:00u

Weet u het nog? In de eerste week van oktober 2008 daalde de AEX index met 25 procent. En midden oktober 1987 knalde de Amerikaanse beurs op één dag met 22,6 procent omlaag.

Volgens topguru en columnist Mark Hulbert van MarketWatch is de volatiliteit op de beurzen in oktober hoger dan in alle andere maanden. Ook wanneer de twee marktcrashes van 1987 en 2008 worden uitgesloten. 

En hij acht ook de komende maand een wilde rit op de beurzen mogelijk. Anderzijds is oktober historisch gezien niet de slechtste beursmaand van het jaar. Die hebben we namelijk net achter de rug. Volgens de VEB is september de slechtste beursmaand van de afgelopen 100 jaar.

Cijfers

Hulbert laat in zijn prognose de actualiteit, zoals een escalerend handelsconflict en politieke turbulentie in Washington, buiten beschouwing. Hij baseert zich op historische cijfers.

De bovenstaande grafiek toont aan dat de aandelenmarkt in oktober historisch gezien bovengemiddeld forse koersschommelingen laat zien. Het verschil is vrij significant, te oordelen naar een maatstaf voor de volatiliteit die bekend staat als de standaarddeviatie. In alle oktobermaanden sinds 1896, toen de Dow-Jonesindex werd opgericht, bedroeg de standaarddeviatie van de dagelijkse wijzigingen van de Dow 1,44%, tegen 1,05% voor alle andere maanden.

Crash buiten beschouwing

Je zou kunnen denken dat dit verschil wordt veroorzaakt door een paar uitschieters, zoals de crash van 1987, die ook in oktober plaatsvond. Of de start van de financiële crisis in 2008, toen de Dow Jones-index in oktober enkele duizenden punten verloor. Maar ook zonder deze twee crashjaren is de standaarddeviatie van dagelijkse bewegingen in de Dow in oktober veel hoger dan in andere maanden.

Oktober niet de slechtste beursmaand

Hulbert merkt wel op dat de bovengemiddelde volatiliteit van oktober zich niet hoeft te vertalen in een lager dan gemiddeld rendement. Integendeel: oktober is gerangschikt naar het gemiddelde maandelijks rendement de achtste beste beursmaand. De slechtste maand is september, maar desondanks ligt de standaarddeviatie van dagelijkse veranderingen in die maand amper boven het gemiddelde - en ver onder die van oktober.

Stierenmarkten

De grote vraag is wat de oorzaak is van die bovengemiddelde volatiliteit. Eén aanwijzing komt van het bovengemiddelde aantal stierenmarkten dat in oktober begon. Van de 35 stierenmarkten sinds 1900 zijn er volgens de gegevens van Ned Davis Research, acht in oktober begonnen. Dat is twee keer zoveel als in een van de elf andere maanden.

Profiteren van volatiliteit

Hoe kunnen beleggers profiteren van deze hogere volatiliteit? Eén manier is om te speculeren op een stijging van de volatiliteitsindex VIX van de CBOE. De VIX vertegenwoordigt de verwachtingen van optiehandelaren over de volatiliteit van de S&P 500-index. Deze methode is alleen bedoeld voor echte handelaren.

Een beleggingsvehikel voor zo'n weddenschap is de iPath S&P 500 VIX Short-Term Futures ETN. Hoewel deze momenteel op het laagste niveau sinds januari wordt verhandeld, zal dit instrument snel stijgen als de volatiliteit in oktober oploopt.

Voor beleggers met een langere horizon is het van belang om niet te schrikken van de volatiliteit in oktober. De kans is statistisch gezien groot dat dit niet het begin is van een nieuwe berenmarkt. Van de 35 berenmarkten is er volgens Ned Davis Research slechts één begonnen in oktober.