Een hardnekkige valkuil

29 september 2016 - 12:00u

Stel u heeft Europese aandelen aangekocht omdat u denkt dat de economische groei beter gaat uitvallen dan de rest van de markt verwacht. Vervolgens komt er een cijfer uit (zoals het banenreport) dat aangeeft dat de economische groei juist slechter lijkt uit te vallen. Wat doet u?

Past u uw visie (en daarmee uw positie) aan? Het blijkt dat we in zulke situaties vaak te laat en in te kleine mate reageren op het nieuws!

Neem het volgende voorbeeld. Stel, er zijn twee bedrijven actief in de IT-sector, bedrijf A en bedrijf B. Beide produceren computerchips in twee soorten: witte-, energiezuinige chips en zwarte-, snellere en meer krachtige chips.

• Bedrijf A maakt 700.000 witte en 300.000 zwarte chips per maand.
• Bedrijf B maakt 300.000 witte en 700.000 zwarte chips per maand.

Nu komen computerchip-verkoopcijfers uit, maar we weten niet van welk bedrijf. Hierin staat dat er in totaal 12.000 computerchips zijn verkocht: 8.000 witte en 4.000 zwarte.

Wat is de kans dat deze cijfers van bedrijf A zijn (schrijf voor uzelf de antwoorden op)?

Te star

De meeste mensen zullen hierop 70 à 80% antwoorden. Het juiste antwoord, volgend uit de regels van de statistiek (de Bayes Law), is echter 97%! Het bovenstaande voorbeeld vormt geen uitzondering.

Uit verscheidene wetenschappelijke onderzoeken (zoals Edwards, 1968) blijkt dat we structureel de neiging hebben om te star aan onze eerste gedachten, of views, vast te houden. We vormen onze gedachten, maar passen ze niet zomaar meer aan.

Conservatism bias

Met andere woorden, we zijn vaak te conservatief in het meenemen van nieuwe informatie. Dit noemen we in de behavioural finance ook wel de conservatism bias.

Deze gedragsvalkuil kan zich manifesteren in een te grote overtuiging van onze eigen visie. Dit blijkt voornamelijk als er informatie uitkomt die in tegenstrijd is met deze visie, zoals in het eerste voorbeeld.

Maar het kan zich ook manifesteren in een te kleine overtuiging van onze visie. Dit is vaak het geval als er informatie uitkomt die onze visie bevestigt, zoals in het tweede voorbeeld. Door het verkeerd wegen van informatie kan de conservatism bias een kostbare gedragsvalkuil zijn voor beleggers.

Beleggers houden hierdoor mogelijk te lang verkeerde posities vast en reageren niet voldoende op bedrijfsspecifiek nieuws, zoals winstaankondigingen, dividendwijzigingen en aandeelsplitsingen. Dit is een patroon dat door meerdere wetenschappelijke onderzoeken wordt bevestigd.

Afleren?

Kunnen we als beleggers iets doen tegen deze valkuil? Verschillende onderzoeken leren ons dat deze valkuil hardnekkig en daarmee moeilijk af te leren is. Gelukkig zijn er wel een aantal tips hoe we ons tegen deze valkuil kunnen wapenen.

Ten eerste geldt, wees u bewust van deze valkuil in uw evaluaties en uw beleggingsbeslissingen. Daarnaast is er een pragmatische oplossing; neem in een situatie dat er nieuwe informatie binnenkomt, het tegenovergestelde uitgangspunt ten opzichte van uw huidige visie in.

Probeer vervolgens in te schatten wat uw visie zou zijn op basis van de nieuw verkregen informatie en vraag uzelf af hoe u uw visie eventueel bij moet stellen.

Aangezien we het over het algemeen lastig vinden om een andere uitgangpositie aan te nemen, kan het helpen om een collega of bekende te vragen dit voor u te doen.

Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Baltussen schrijft zijn columns op persoonlijke titel. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Lees hier de volledige disclaimer van Baltussen.